U programskom konceptu Jugoslovenskog pozorišnog festivala van konkurencije za nagradu, 17. novembra na završnoj večeri publika je uživala u predstavi „Sveti Georgije ubiva aždahu”. Kultna predstava Ateljea 212, po tekstu Dušana Kovačevića, obnovljena u znak sećanja na reditelja Ljubomira Mucija Draškića, u novoj glumačkoj postavi, izazvala je ovacije u užičkom Narodnom pozorištu.
Dušan Kovačević koji je za života postao legenda, izjavio je, kad je tekst ugledao svet javnog prikazivanja da je to verovatno jedan od njegovih najboljih tekstova. Inspiraciju za pisanje našao je u istinitoj priči o stanovnicima mačvanskog sela, u periodu pred prvi svetski rat, koji su se, po odlasku na front pobunili protiv invalida prvog svetskog rata koji su im „uznemiravali žene” i izdejstvovali njihovu mobilizaciju.
U priči u kojoj je pored događaja koji su inicirali motiv da budu glavna tema ovog teksta, utkano je sve što se tiče našeg mentaliteta, počev od večite „potrebe” za ratovanjem, odazivanjem na pozive otadžbine, politikom koja je sastavni deo svih životnih tokova, patrijarhalnim odnosima u porodici, odnosom patrijarhalnog i modernog shvatanja života, zavisti, ljubavi, mirenju sa sudbinom, trpljenjem, osvetom…. Toliko puno crta našeg balkanskog mentaliteta u svim likovima ove drame. Svaki od likova je jedan potpun karakter umetnički sagrađen da bude živa slika svih naših suprotnosti koje vekovima opstaju između ratova, mrtvih i fizički i mentalno osakaćenih, ali opet sa svojim čvrstim mestom u planovima za nove ratove. I ono malo mira nije mirnodopski život u pravom smislu reči nego ispunjen trzavicama, podmetanjima, prepuštanjima nagonima i strastima srpskog mentaliteta. Doktor Konstantin (Branislav Zeremski) naglašava da Srbi znaju imena svih velikana rata, svih đenerala, pukovnika, ali ne znaju imena ni jednog prosvetitelja, ni jednog doktora, ni jednog istaknutog čoveka mirnodopskog života. Srbima i nije potreban mir jer Srbi u miru i ne žive.
U drami su i sukobi i suživot partijarhalnog i modernog života opisani kroz likove i ljubavi Đorša Džandara (Bojan Žirović), Katarine (Sofija Juričan), Gavrila Vuković (Marinko Madžgalj). Isprepletani odnosi u ovom ljubavnom trouglu čine nerazmrsivo klupko ljudskih sudbina na ovim prostorima koji ne mogu da izađu na kraj sa onim što su genima poneli sa sobom od prvih predaka, istorijskim sakaćenjima i težnjama zdravog razuma koji nosi moderno doba i sasvim novi uslovi civilizacijskog razvoja. U našim stalnim previranjima i ponavljanjima nakon svakog rata ili potresa u zemlji uvek ostaje neki Vane Siroče ( Miloš Klanšček) koga napredan svet odvede iz sela (čitaj– svoje zemlje) u nameri za usavršavanjem, ali se i vraća podstaknut nostalgičnom naklonošću i sentimentalnošću, željom da pomogne svom narodu i svojoj otadžbini u teškim trenucima.
Tu su i slike naših slavnih vojskovođa, poručnik Tasić (Nenad Jezdić) koji ne priznaju borbu u kojoj vojnik gine a poručnici ostaju živi, kao i to da treba streljati svakog ko zove vojsku na juriš a ne vojsku za sobom. Kao i uvek kod nas, velike događaje i incidente koji se završavaju krvlju izazivaju oni kojima je od velikih za narod interesa bitnija lična svojina i korist –redov (Aleksandar Gruden) koji ne zna šta je to otadžbina jer je ne razume, ali zna šta je svoja zemlja i svoja kuća, jer može da opipa rukama, i čijom zaslugom su i invalidi i bogalji mobilisani u rat da ne bi napadali njihove žene.
U predstavi koju smo gledali ne postoji ni jedan karakter koji nije izražen izvanrednom glumačkom kreacijom (Bojan Dimitrijević, Milan Caci Mihailović, Mladen Andrejević, Gordan Kičić, Nebojša Ilić, Vladislav Mihailović, Nenad Ćirić, Erol Kadić, Radomir Zeremski, Dara Džokić koja je u prvobitnom izvođenju ove predstave igrala Katarinu a sada njenu tetku, Sofija Juričan kao Katarina, Nenad Heraković, Andrija Kuzmanović, Milan Nikitović). Imali smo priliku da uživamo i u muzici koju je komponovao Vojislav Kostić uz nasnimljen vokal Predraga Cuneta Gojkovića. Scenografiju je uradio Petar Pašić a kostime Jasmina Ješić.
Kao i u svakoj drami Dušana Kovačevića, priča služi za oslikavanje nas samih, čak i humor koji vidimo i s kojim živimo je jedan od uslova opstanka i života naše nacije. A svi sitni razlozi zbog kojih strada većina, svi povodi za ratove, i periodi mira u kojima preživljavamo više nego da živimo su kao naša sudbina i usud srasli uz naše meso vekovima bivstvovanja na ovim prostorima.
Milunka Nikolić
