Užice – Nove plodove, na dobrobit užičke kulture, daje višegodišnja saradnja Umetničke zbirke SANU sa Gradskom galerijom Užice. Ovog puta u vidu izložbe radova Aleksandra Deroka iz te zbirke (za čije utemeljenje je i i Deroko zaslužan), koja je minule sedmice otvorena u užičkoj galeriji.
Derokova ovde postavljena dela „Oplakivanje”, „Lament nad Srbijom 1813”, „Alasi”, „Slikar pred panoramom Beograda”, „Autoportret u plavom”, „Žena pred ogledalom”, „Apstrakcija” i druga (tempera na kartonu, tuš na papiru, crteži olovkom i flomasterom) nastala su u periodu od dvadesetih do osamdesetih godina prošlog veka.
Ovaj svestrani stvaralac – naučnik, umetnik, pedagog, intelektualac renesansnog širokog polja interesovanja, ratnik, sportista, znamenita ličnost Beograda svog vremena, akademik – darovao je 1984. Umetničkoj zbirci SANU 129 svojih dela: 19 slika i 110 crteža, skica, studija. Samo će još jednom, i to u 21. veku, akademija dobiti obimniji legat, od Olge Jevrić (147 skulptura malog formata poklonjenih 2006. i 2007. godine), navodi se u katalogu za ovu izložbu Aleksandra Deroka.
Tu su i njegovi biografski podaci: rođen 1894. u centru Beograda u intelektualnoj porodici, diplomirao arhitekturu na beogradskom Tehničkom fakultetu. Ratovao kao dobrovoljac u Prvom svetskom ratu, učestvovao i u bici na Ceru, a kao pilot se borio na Solunskom frontu. Krajem dvadesetih usavršavao se u Parizu kao stipendista francuske vlade, specijalizovao srpsku srednjovekovnu arhitekturu. Proputovao svet, boravio i u SAD.
Izvedeno je dvadesetak njegovih arhitektonskih projekata, a bavio se i zaštitom spomenika kulture (radio na iskopavanjima Caričinog grada 1947. i Smederevskog grada od pedesetih do sedamdesetih godina). U Drugom svetskom ratu kao rezervni major biva zarobljen, ali uspeva da pobegne pre sprovođenja u Nemačku, potom su ga s brojnim srpskim intelektualcima zatočili u logoru na Banjici.
Posle rata, uz svoju profesiju, bavio se i novinarstvom i beletristikom, a posebne rezultate postigao kao pedagog, profesor Beogradskog univerziteta. Bio je dekan Arhitektonskog fakulteta, redovni član SANU postao 1961. Dobitnik je najviših nagrada. Celog života Deroko je uživao u slikanju, izlagao je svoje slike i crteže. Preminuo je u Beogradu 1988. godine.
Izvor: Politika
