Popularnost filmova sa tematikom borilačkih veština kao i glumaca nosećih uloga nije zaobišla ni jednu generaciju od sredine 40– tih kada su takvi filmovi počeli da zalaze u bioskopske dvorane. Simbol sveg tog sjaja i poruka o pobedi pravde i poštenja, Brus Li, još uvek je neprikosnovena ikona i idol, ime koje se prenosi s generacije na generaciju.
Pravo ime Jun Fan (Džun Fan) nije upisano ni na njegov spomenik. Onako kako ga je medecinska sestra na rođenju prozvala brus–najjači, ostalo je do kraja njegovog 32.godine dugog –kratkog života.
Rođen je 27.novembra 1940.godine u San Francisku kao četvrto od petoro dece honkonškog operskog pevača koji je po nekad glumio sporedne filmske uloge. Sa nepuna tri meseca, zajedno s majkom, Brus Li je statirao u filmu „Golden Gate Girl”. Već 1941. porodica se vraća u Hong Kong, i Brus Li tamo živi do svoje osamnaeste godine. Kao dečak bio je bolešljiv, anoreksičan što ga nije sprečilo da bude nestašan, borben i agresivan. Zbog zdravlja ali i zbog sporednih uloga u filmovima u Hong Kongu, od kojih je u dva glumio zajedno sa ocem, roditelji su ga podstrekavali na vežbanje borilačkih veština. Od svoje četrnaeste godine trenira kod Jip Mana. Neki izvori navode da je postojao samo jedan čovek koji ga je pobedio a to je sin jednog od vođa Trijada, i da je taj poraz ostao toliko duboko u njemu da je kasnije bio podsticaj za takvu upornost i posvećenost borilačkim veštinama koju je kasnije ispoljavao. Problematična mladost, tuče, čak i sopstvena ulična banda Tigrovi s raskršća, uticali su na to da ga roditelji vrate u Ameriku. U San Francisku je upisao univerzitet, studirao je filozofiju ali nije prestao da se bavi borilačkim veštinama. Osim ovog umeća, u Ameriku je došao i kao prvak Hong Konga u ča-ča plesu, vrhunski mačevalac (njegov brat Piter je bio prvak u mačevanju), ali i kao glumac sa dvadeset snimljenih filmova u svojoj postojbini. Na univerzitetu je upoznao i svoju buduću suprugu Lindu s kojom se venčao 1964. a već 1.februara naredne godine dobili su sina Brendona, a 19. aprila 1969. i ćerku Šenon.
Brus Li sa Jip Manom
Odmah po dolasku u Ameriku, 1959. godine otvara školu borilačkih veština koja je u osnovi negovala način borbe oslobođen svih ograničenja. Naime, Brus Li se protivio tradicionalno ukalupljenom kung fu načinu vežbanja gde se ne raspoznaju i priznaju razlike u fizičkim i mentalnim karakteristikama vežbača, razvijanju takozvanih stilova unutar kojih pojedinac ne može da ispolji niti koristi svoje lične sklonosti i prednosti. Njegova škola nosila je naziv Jun Fan Gung Fu (Džun Fan Gung Fu) koja je prestavljala njegovo kantonsko ime Džun Fan, tako da se škola u prevodu zvala Brusov Gung Fu. Elemetni njegove borilačke veštine uključivali su Vin Čun, mačevanje, boks, kao i korake plesa. Svoj prvu školu Institut Li Džun Fan Gung otvorio je u Sijetlu ali se po selidbi u Kaliforniju sedište škole pomera u Okland. Vremenom njegova škola prerasta u čuveni Džit Kun Do- Put presrećuće pesnice.
Radoholik po prirodi Brus Li je bio neumoran u vežbanju i razvijanju svojih kako veština tako i fizičke snage. Davao je prednost fizičkoj snazi u odnosu na veštinu, zastupnik je razvijanju što veće brzine i moći bez dobijanja krupnih mišića, a time je usmeravao i svoj sistem vežbanja. Stalno eksperimentišući u cilju poboljšanja svog stila, ne bi se dugo zadržavao na jednom ustaljenom programu vežbi, već je kombinujući i nadograđujući uspeo da stvori stručno nedefinisan ali veoma efikasan stistem održavanja i poboljšavanja svoje spretnosti koji niko do danas nije uspeo jasno da iskopira i primeni. Brzina njegovog udarca sa udaljenosti od 90 cm bila je 5 stotinki. Legende kažu da su scene filmovima u kojima je igrao morale da se usporavaju da bi film bio prihvtaljiv i razumljiv vidu i opažanju prosečnog gledaoca. Sklekovi na jednoj ruci koristeći dva prsta, hvatanje zrna pirinča u vazduhu kineskim štapićima za jelo i probijanje vreće od 70 kg jednim udarcem sa strane (sajdikom), probijanje zatvorene starinske– čelične limenke Koka Kole prstima su potezi čoveka za koga i danas važi da je najjači koji se ne zaboravljaju. Osim treninga, Brus Li je dosta polagao i na način ishrane. Njegovo interesovanje za zdravu hranu i izučavanje dejstva hranjivih materija na organizam primenjivao je u sopstvenom režimu ishrane. Vitaminski kokteli od svežeg voća i povrća, visokoproteinski kokteli od zdravih namirnica bez viška nekorisnih ugljenih hidrata su činili osnov njegove ishrane.
Početkom sedamdesetih Brus Li je dobijao manje uloge u televizijskim serijama i filmovima, međutim nikako glavnu ulogu koje su u to vreme bile rezervisane isključivo za ljude bele boje kože. Sa porodicom se 1971. seli u Hong Kong gde je dobio posao u velikoj televizijskoj seriji „Green Hornet”, gde je pored glume pomogao pri snimanju scena borilačkih veština ali i pri promociji. Već 1972. postigao je veliki uspeh sa filmom „Veliki gazda”. Nakon njega sledi film „U zmajevom gnezdu”, u hongkoško– američkoj produkciji. Za ovaj film uloženo je 850.000 dolara a ukupna dosadašnja zarada je više od 200 miliona dolara. Ovim filmom koji je te godine bio najgledaniji u Americi, Brus Li je prvi put u istoriji američkog filma postao zvezda Amerike sa Istoka. Njegov internacionalni uspeh treba posmatrati i u kontekstu razvoja filmske industrije, jer imajući na umu da su filmovi Brus Lija rađeni na njegovom terenu –u Hong Kongu, a distribuirani širom sveta u kome je dominantan bio holivudski produciran film, čime je uspeh Brus Lija, vlasnika škole borilačkih veština i jednog od majstora novostvorenog pravca u istočnjačkim preslojavanjima veština još veći.
Za sledeći film „Na zmajevom putu..”, Brus Li je napisao i scenario i režirao ga. Taj film za koji je Li doveo svog učenika Čaka Norisa, doživeo je slavu prethodnog. Na snimanju svog sledećeg filma „Igra smrti”, 20. jula 1973. Brus Li je otišao da poseti svoju prijateljicu, glumicu Beti Ting Pel, i požalio se na glavobolju. Nesretna žena dala mu je tabletu protiv bolova koju je i sama koristila, te je nekoliko trenutaka nakon što je popio Brus Li pao u nesvest. Hitna pomoć koju je pozvala konstatovala je smrt, a glumica je godinu dana nakon tog događaja dokazivala svoju nevinost na sudu. Uzrok smrti po obdukcijskim nalazima je bio cerebralni endem izazvan alergijskom reakcijom na supstancu leka koji je popio.
Na tradicionalnom kineskom obredu sahrane u Hohg Kongu bilo je prisutno više od 30.000 obožavalaca a porodica se nakon toga preselila u Sijetl, gde je njegovo telo sahranjeno.
Poštovaoci i obožavaoci tvrdili su da je ubijen, otrovan, žrtva zavere, jednostavno najjači čovek na svetu nije mogao tek tako da umre u svojoj 32. godini života.
Njegov sin Brendon Li stradao je nesretnim slučajem 1993. na snimanju filma „Vrane” u kome je igrao glavnu ulogu. Rekviziter je u scenski pištolj slučajno stavio jače barutno punjenje te je Brendon u sceni u kojoj mu je pištolj prislonjen u stomak ustreljen iz ovog oružja, poživeo još samo nekoliko sati. Reditelj je uništio delove filmske trake u kojima se vidi njegovo ranjavanje a film je završen uz pomoć dublera i ranijih snimaka.
Smrt Brendona Lija bila je dovoljna za nastanak priča o kletvi koja je bačena na porodicu Li. Šenon, kćerka Brus Lija nedugo posle bratove smrti se povukla iz glumačkog posla. Linda Li, žena Brus Lija je napisala nekoliko knjiga o životu svog muža koje su štampane u milionskim tiražima.
Spomenik Brusu Liju u Mostaru
Statue sa likom Brus Lija podignute su u Hong Kongu, Los Anđelesu, Kini, čak i u Mostaru posle građanskog rata, gde piše:
„Ne podižemo spomenik glumcu, niti liku kojeg si glumio, već samoj ideji pravde u osobi najharizmatičnijeg majstora borilačkih veština XX veka”.
M. Nikolić
